یکی از تجهیزاتی که در صنعت برای تصفیه گاز مورد استفاده قرار میگیرد سپراتور است. این تجهیز به غیر از خاصیت گریز از مرکز، از سه مکانیزم دیگر جدا سازی یعنی وزنی، مومنتومی و فیلتر استفاده میکنند و پر بازده ترین تجهیز مورد استفاده در خطوط انتقال گاز بوده که جهت جلوگیری از ورود آب، هیدروکربن های مایع، شن، پلیسه یا پوسته های کنده شده از دیواره ها به سیستم و تجهیزات گازی و بخصوص جهت جلوگیری از سایش و فرسایش محفظه احتراق و اجزای توربین طراحی شده است.
فیلتر سپراتورها تجهیزاتی هستند که برای جداسازی ذرات مایع تا 5 میکرون و ذرات جامد تا سه میکرون در ایستگاه های تقلیل فشار گاز استفاده میشوند. این تجهیز معمولاً به صورت افقی همراه با یک مخزن ته نشینی طراحی و ساخته میشود. نوع عمودی آن در مواقعی که مکان ما از لحاظ وسعت و جا محدودیت دارد، مورد استفاده قرار میگیرد.
مطابق با شکل زیر به محض ورود جریان گاز به داخل محفظه اولیه فیلتر سپراتور، به لوله های نصب شده در انتهای هر المنت برخورد میکند، استفاده از این لوله ها علاوه بر محافظت المنت ها از برخورد مستقیم جریان گاز، باعث توزیع یکنواخت جریان گاز میگردد. جریان گردابی در caseسپراتور با عبور از این المنت ها ذرات جامد و مقداری آب جدا میگردد. ولی رطوبت کاملاً توسط المنت ها جمع نمیگردد و پس از گذر جریان گاز از لوله ها و با توجه به اینکه قطر لوله کمتر بوده، باعث چرخش گاز و طبق قانون سایکلون مایعات به قطرات بزرگتری تبدیل و وارد مخزن ته نشینی میگردد و گاز عبوری به بخش رطوبت گیر و محفظه دوم فیلتر)Vane separation Unit( وارد میشود.محفظه دوم دارای صفحات فلزی موازی و غیر هم راستا است. که این امر موجب میشود عمده قطرات ریز مایع از گاز عبوری جدا شود.
با توجه به اینکه مقدار مایع در داخل گاز طبیعی نباید بیشتر از 13.336 متر مکعب در هر یک میلیون متر مکعب استاندارد گاز تجاوز نماید. گرفتن قطرات مایع از جریان گاز در بخش رطوبت گیر صورت میگیرد. این مهم میتواند توسط شبکه ای از الیاف فولادی و یا صفحات موج دار صورت گیرد. در شکل زیر نحوه عملکرد رطوبت گیر را مشاهده مینمایید. جریان گاز حاوی قطرات مایع با ورود به قسمت رطوبت گیر از نوع صفحه های فلز، در میان صفحات موج دار حرکت میکند. در این قسمت صفحات به گونه ای طراحی شده اند که جهت جریان را به طور ناگهانی تغییر میدهند اما همان طور که گفته شد قطرات مایع موجود در جریان به علت دارا بودن مومنتوم بیشتر نمیتوانند به سرعت جریان گاز مسیر خود را تغییر دهند و با برخورد به شیارهای رطوبت گیری در این قسمت جمع شده و به پایین سقوط میکنند. در زیر رطوبت گیر و در بین هر دو صفحه موج دار سوراخ هایی تعبیه میشود تا مایعات جمع آوری شده را به مخزن ته نشینی هدایت نماید. بدین ترتیب جریان گاز تصفیه میشود و مایعات تا حد زیادی از آن جدا میگردد.
آلودگی ها و ذرات پالایش شده پس از انباشته شدن در مخزن تخلیه از طریق شیر مربوطه (که برای هر دو محفظه فیلتر به طور جداگانه تعبیه گردیده است)، به بیرون هدایت خواهند شد.
بهترین معیار برای تشخیص زمان تعویض و یا بازرسی کارتریج ها، بررسی افت فشار ایجاد شده میان جریان گاز ورودی و خروجی محفظه المنت فیلتر است. هنگام عبور گاز از المنت ها ناخالصی های جمع شده روی المنتها باعث ایجاد اختلاف فشار میشوند و هر موقع که این اختلاف فشار از حد مجاز بیشتر شود باید المنت ها تعویض گردد.
متداول ترین المنت ها موجود از استوانه ای از الیاف شیشه یا فایبرگلاس (پلی پروپلین، پولی استر) ساخته میشوند. این الیاف باید به گونه ای باشند که توانایی جذب قطرات میکرونی مایع را داشته باشند. جریان از خارج به سمت داخل المنت وارد میشود. این المنت ها قابل تعویض بوده و در قسمت اولیه سپراتور و بر روی یک تکه گاه به اصطلاح ساپورت نصب میگردند. طول آنها مهمترین عامل در راندمان کلی فیلتر است.
فیلتر سپریتورها قابل تعویض و مجهز به درب سریع باز شونده هستند. این درب جهت سرکشی به داخل مخزن و خارج کردن المنتها مورد استفاده قرار میگیرد.
در آدرس زیر نمونه ای از نحوه کار و سرویس سپریتور را میتوانید مشاهده فرمایید.